حمایت از تولید ملی چرا و چگونه ؟!
با توجه به این که اقتصادکشورهای به سمت جهانی شدن پیش می رود و روند جهانی سازی هم ادامه دارد موقعی می توانیم تولید داخل را به عنوان تولید ملی مطرح کنیم که در سطح جهانی ازریابی شود و قدرت رقابت داشته باشد.
هرچه به سوی تقویت تولید حرکت کنیم ، حضور و بروز بیشتری در عرصه بین المللی می یابیم و در ان صورت تولید ملی نشان اقتصاد ایرانی در جهان خواهد شد.در داخل هم تولید ایرانی در رقابت با کالاهای وارداتی نه تنها دغدغه نخواهد داشت بلکه بخشی مهمی از واردات را فاقد مزیت خواهد کرد.
حمایت از تولید ملی بدین معنی است که کیفیتی بالاتر را در محصول ایجاد کنیم و تحویل جامعه دهیم؛ باید حمایت از تولید ملی به عنوان دغدغه اصلی همه مردم و مسئولان باشد و مصرف کننده ایرانی هم با اختیار خود کالای ایرانی را بر موارد مشابه خارجی ترجیح دهد.
برخی کارشناسان مسئله تولید ملی را به معنای حضور اقتصاد جامعه در حوزه اقتصاد جهانی می دانند یعنی شایستگی ارائه محصول در عرصه جهانی.پنج ویژگی تولید ملی شامل ارزش افزوده بالا ، قیمت تمام شده معقول و قابل رقابت ، قابل قبول بودن کیفیت و استانداردهای تولید ، رعایت استانداردهای زیست محیطی ، فناوری‌های نوین و پیشرفته در فرآیند تولید محصولات است.
مدیریت ، شجاعت و اینده نگری را مهمترین عامل موفقیت هر بنگاه تولیدی می داند که مهمتر از هر حمایتی است.
* مراقبت از هدررفت تسهیلات به نام تولید
" باید مراقب بود در شرایط جدید تسهیلات به نام تولید از دیگر بخشهای غیر مولد سر در نیاورد."
" بهترین نوع حمایت از تولید ، شناسایی صنعتگر و تولید کننده واقعی از کسانی است که به اسم صنعت و تولید از موهبات این بخش در فعالیت های غیر صنعتی و غیر تولیدی استفاده می کنند" .
"البته تولید کننده هم باید از خود توانمندی نشان دهد تا بتواند حمایت ها و تسهیلات جذب شده را در مسیر درست استفاده کند .
* توجه به صنایع دانش بنیان
حمایت از صنایع دانش بنیان به ویژه د رقالب صنایع کوچک امروز رمز موفقیت در عرصه اقتصادی است ."
"واحدهای فعال در حوزه IT واحدهایی بسیار چابک و قابل انعطاف در تولید هستند که می توانند شرایط لازم را برای فعالیت های صادراتی صنایع کوچک فراهم کنند ."
امروزه صنعت IT بواسطه اشتغالزایی بالا و ایجاد ارزش افزوده بسیار بالاتر حرف اول را در دنیا می زند ،
" باتوجه به بالا بودن آمار تحصیلکردگان IT همچنین توانمندی ها و ضریب رشد بالای این صنعت در کشور ، ایران از فرصت بسیار خوبی برای توسعه فعالیت ها و صادرات برخوردار است ."
* واردات را کنترل کنید
اعطای تسهیلات بلندمدت و ارزان قیمت را یکی از راهکارهای موثر در حمایت از واحدهای تولیدیی می داند که با وجود توانمندی بالای تولید به دلیل ضعف نقدیندگی با ظرفیت بسیار پایین فعالیت می کنند."
" این شرایط با واردات بی رویه کالاهای قاچاق همراه شده ، روندی که نفس تولید کنندگان داخلی را به شماره انداخته است بطوری که بسیاری از واحد های کوچک تولید کننده با مشکل مواجه شده اند.
" تولید کنندگان تنها انتظاری که از دولتمردان دارند حمایت منطقی و قانونی از تولید در برابر واردات است و این بهترین فرصت برای بهبود کیفیت تولیدات داخلی است ."
* تولید چشم انتظار حمایت های قانونی
" برای حمایت از تولید ملی دو راهکار یکی از طرف تولید کننده و دیگری از طرف جامعه تقاضا وجود دارد.
برای تولیدی می توانیم قابلیت رقابت فرض کنیم که ابتدا از نظر میزان کیفیت و حضور و خدمات دربازار بهترین شرایط و مطلوبیت را داشته باشد زیرا وفاداری مشتری به برندها و نام هایی خواهد بود که شرایط خوب و کیفیت و مطلوبیت را دارد."
نباید انتظار داشته باشیم که همیشه بخش دولتی از تولید حمایت کند حمایتی که می تواند از تولید انجام شود همان بالا بردن کیفیت است و حضور و ابقا در بازار به تعامل با مشتری و در نظر گرفتن سلیقه های مشتری منوط است .
"علاوه بر دارا بودن قابلیت رقابت کالاهای داخلی با محصولات مشابه خارجی ؛ قیمت تمام شده، نوع بسته بندی و خدمات عرضه کالا می تواند علاوه بر حمایت از تولید داخلی، از عوامل ثبات حضور در بازار باشد ."
دولت تنها از طریق وضع قوانین و مقررات می تواند از تولید حمایت کند و سرفصل آ ن وضع قوانینی است که زمینه را برای تسهیل فضای کسب و کار فراهم کند که این امر مستلزم ورود ماشین آلات ، قوانین مربوط به کسب وکار ، قوانین مالیاتی و بیمه ای و بهداشت محیط از مواردی است که می تواند کمک کننده یا بازدارنده برای تولید و حضور در بازار باشد.
* شفاف سازی قوانین و مقررات
"یکی از مهم ترین محورها در حمایت از تولید ملی، شفاف سازی به ویژه در حوزه قوانین و مقررات است تا امنیت لازم برای جذب سرمایه ها فراهم شود.
" با شفاف سازی قوانین و مقررات، باید سرمایه ها به سمت تولید واقعی سوق پیدا کند و مشوق های لازم را برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در شرایط کنونی و ویژه اقتصادی فراهم کنیم."
"یکی از راه های حمایت از تولید ملی ترغیب و افزایش تقاضا برای تولید ملی در داخل و خارج کشور است، در غیر این صورت ممکن است تولید ملی با آسیب هایی روبرو شود."
* ضرورت کاهش نرخ سود بانکی
" تأمین منابع مالی و نرخ این تأمین منابع ازجمله مشکلات فراروی تولید است و تا زمانی که تعادلی در نرخ سود مربوط به تأمین منابع مالی شکل نگیرد نمی توانیم از بخش های غیرفعال تولید استفاده کنیم."
وی می افزاید:" با این مشکلات، هم اکنون کمتر از نیمی از ظرفیت واحدهای تولیدی استفاده می شود از این رو تنها راهی که می توان از حداکثر ظرفیت ها استفاده کرد؛ تأمین منابع مالی بخش های تولیدی است."
مرتضوی می گوید:" مصرف کالای تولید داخل و جلوگیری از ورود کالای قاچاق به داخل، اقدام دیگر در حمایت از تولید ملی است."
وی با بیان اینکه با ورود و توزیع کالای قاچاق در داخل کشور، هیچ تولید کننده ای حتی در دنیا نمی تواند با این کالاها رقابت کند ، می افزاید:" بستن مرزها و جلوگیری از ورود کالای قاچاق و همچنین نظارت بر توزیع کالاها در بازار می تواند زمینه های لازم را برای حمایت از تولید ملی فراهم کند."
* تصویب و ابلاغ قانون رفع موانع تولید
ارسلان فتحی پور رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هم با اشاره به تصویب و ابلاغ قانون رفع موانع تولید می گوید:" بخش عمده ای از این قانون به تامین مالی و سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و همچنین محدود کردن واردات، اختصاص دارد درحمایت از تولید ملی شکل گرفت.
وی می افزاید:" گام بعدی برای حمایت از تولید ملی، فرهنگ‌سازی برای مصرف کالای تولید داخل است تا کالاهایی را که در داخل کشور تولید می‌شود جایگزین کالاهای خارجی کنیم."
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می گوید:" اگر امروز از تولید ملی و صادرات غیر نفتی حمایت نکنیم با صادرات نفتی نمی‌توانیم درآمدهای مورد نیاز کشور را تامین کنیم از این رو باید صادرات به بازارهای منطقه و شرکای زمان تحریم در اولویت باشد.
فتحی پور می افزاید:" 150 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری درگردش مورد نیاز واحدهای تولیدی است که بخشی از آن تمدید تسهیلات است و 40 درصد نیز از طریق بانکها و صندوق توسعه ملی تامین می‌شود.
* همراهی همه نهادها برای حمایت از تولید
علی سلیمانی مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان تهران معتقد است صنایع کوچک هم اکنون بیش از 60 درصد اشتغال صنعتی کشور را به خود اختصاص داده اند واحدهایی که به دلیل ویژگیهای خاص خود هیچگاه در بسته های حمایتی نظیر تسهیلات بانکی و تامین مالی ، مشکلات تولید و مسائل حقوقی قرار نمی گیرند ."
وی با بیان اینکه همه سازمانها از جمله مجلس شورای اسلامی با تصویب قوانین مورد نیاز و بانکها با اعطای تسهیلات به بخش صنعت باید نگاه ویژه ای برای حمایت از صنایع کوچک داشته باشند می افزاید:" حدود 800 هزار نفر در رشته های مختلف تولیدی ، صنعتی و صنوف در شهرک های صنعتی و مجموعه استان تهران مشغول فعالیت هستند که با ساماندهی انها در شهرک های صنعتی ، تعداد شاغلان به 1 میلیون و 200 هزار نفر افزایش می یابد .
* طراحی بسته حمایتی از صنایع کوچک
نسرین مصدق صدقی معاون صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی استان تهران هم می گوید:" ما هم در بخش زیرساخت ها و استقرار واحدهای صنعتی در شهرک های صنعتی و هم توسعه منابع انسانی ، توسعه بازار و صادرات ، توسعه تکنولوژی و فناوری ، منابع مالی و تسهیلات از تولید حمایت می کنیم ."
وی می افزاید :" در بخش تامین منابع مالی و تسهیلات بخشی مربوط به طرح نوسازی است که سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران با بانک صنعت و معدن تفاهمنامه ای برای پرداخت تسهیلات نوسازی برای خرید ماشین الات و به روز کردن تکنولوژی با شرایط مناسب امضا کرده است .
وی از ایجاد معاونت صنایع کوچک با هدف تامین منابع مالی در بانک صنعت و معدن خبرداد و افزود :" بخشی از تسهیلات هم در قالب کمک های فنی و اعتباری برای تکمیل زیرساخت واحدهای صنعتی با پیشرفت فیزیکی بالای 70 درصد پرداخت می شود ."
* بسته حمایتی صندوق ضمانت سرمایه گذاری
علی تعقلی مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک هم از تدابیر جدید حمایت از صنایع کوچک خبر می دهد و می گوید :" صاحبان صنایع کوچک می توانند از طریق معاونت صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی استان و مراجعه به نمایندگی های صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک در سراسر کشور ، از خدمات ان مثل ضمانتنامه های اعتبار خریدار و ضمانتنامه های تامین مالی که به اشخاص حقیقی و حقوقی ارائه می شود بهره مند شوند ."
وی می افزاید :" صندوق درخصوص ضمانتنامه های مناقصه و مزایده ، ضمانتنامه های حسن انجام پیش پرداخت و کسر وجه الضمان همچنین تسهیل در وثایق و وجوه تودیعی صنایع کوچک تا پایان سال 50 درصد تخفیف پیش بینی کرده است ."
مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک می گوید:" در خصوص ضمانتنامه های تعهد پرداخت صندوق بعنوان تنها محل و موسسه اعتباری که ضمانت تسهیلات اعتباری را انجام می دهد مورد قبول 9 موسسه و بانک دارای مجوز از بانک مرکزی است ."
وی می افزاید :" صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک به منظور دریافت سریع و اسان تسهیلات بانکی این گروه از صنایع ، تسهیلات انها را نزد بانکها تضمین و بیمه می کند ."
مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک می گوید:" علاوه بر این این صندوق اعتبار خرید و فروش مدت دار صنایع کوچک شامل مواد اولیه و ماشین الات مورد نیاز را تضمین می کند و متعهد به پرداخت ان می شود:"
کاوه زرگران رئیس کمیسیون کشاروزی اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی تهران معتقد است: " اگر قرار است عوارض وضع شود باید به اطلاع صنعتگران برسد، همه دولت ها از ابزار تعرفه و عوارض برای حمایت از تولید استفاده می کنند که خود روش ها و قوانینی دارد نه اینکه تولید کننده وقتی می رود ماده اولیه را از گمرک ترخیص کند متوجه ابلاغ این عوارض به گمرک شود در حالی که این موارد باید از ماه ها قبل اطلاع رسانی شود."
زرگران می افزاید: "در شرایطی که صنعتگران ماده اولیه را در شرایط تحریم بانکی در فرآیند 3 تا 4 ماهه وارد کشور می کند وضع عوارض اینچنینی اچحاف در حق تولید کننده است."
وی می گوید: " شرط خروج از رکود رونق تولید است اما وقتی مشکلات را از یک بخش به بخش دیگر منتقل می کنیم مشکل حل نمی شود و باید تصمیم گیری کلان داشته باشیم و نسخه ای ملی تهیه کنیم که به نفع اقتصاد و کشور باشد. "
* لزوم اصلاح کارکرد نظام بانکی
تصحیح کارکرد نظام بانکی و تسهیلات ارزان قیمت و کافی ، امری حیاتی برای رشد تولید در کشور است."
نظام بانکی ما در حال حاضر ، مجهز و آماده برای فراهم آوردن تسهیلات برای بنگاههای تولیدی کوچک و متوسط نیست ، نرخ سود بانکی نیز به شدت بالاست که امکان رقابت را برای تولید کننده داخلی فراهم نمی کند ."
راغفر با اشاره به اینکه کنترل تورم کمک می کند که به تدریج نرخ سود بانکی کاهش یابد ، گفت: در شرایط کنونی ، نظام بانکی با مشکلات فراوانی روبروست و برغم کاهش دو درصدی نرخ سود تسهیلات بانکی ، عملا نرخ تسهیلات بالای 35 درصد است.
وی با بیان اینکه یکی از راه های عملی کردن سیاست های اقتصاد مقاومتی با محوریت تولید و بهره وری ، فراهم کردن زمینه های لازم برای رشد تولید است ، می گوید:" در چنین شرایطی کارکرد نظام بانکی یک امر حیاتی است اما متاسفانه ،نظام بانکی ما آمادگی لازم را ندارد."
راغفر معتقد است: " اصلی ترین کارکرد نظام بانکی ، تجهیز منابع خرد مردم و هدایت آن به سمت تولید و سرمایه گذاری است که متاسفانه نظام بانکی ما در حال حاضر این کارکرد را ندارد."
راغفر با بیان اینکه قوانین و مقررات دست و پاگیر دولتی از جمله موانع مهم دیگر در سر راه تولید است ، می گوید:" باید از تولید داخلی با فراهم آوردن فضای مناسب کسب و کار و ایجاد امنیت برای سرمایه گذاران حمایت شود ضمن اینکه فراهم آوردن فضای رقابتی در کسب و کار با حضور نهادهای دولتی ، شبه دولتی و خصوصی از نکات مهم دیگری است که باید در این راستان مورد توجه قرار گیرد."
* کلام آخر
اما کلام اخر اینکه نظام جمهوری اسلامی با تکیه بر تولید داخل و سیاست مستقل قطعاً می تواند فشارهای اقتصادی غرب را خنثی کند و یکی از دستاوردهای مهم سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی هم این مورد خواهد بود.
به فرموده مقام معظم رهبری، جمهوری اسلامی ایران با جمعیت حدود 75 میلیون نفری می تواند اقتصادی با نشاط و فعال داشته باشد بنابراین کشورهای با جمعیت بالا مانند ایران، در بعد اقتصادی باید به خود اتکایی دست یابند و اقتصادی متکی بر بازار داخلی خود داشته باشند.
بخشی از سیاست های کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی هم شامل بالا بردن قدرت رقابت و افزایش بهره وری عوامل تولید با -اصلاح و بازسازی ساختار تولید ملی - کاهش هزینه ها و بهبود کیفیت تولید - انواع تدابیر تشویقی و تنبیهی -بهینه سازی تعامل عوامل تولید است.
همچنین هدایت و تقویت تحقیق و توسعه و نوآوری ها و زیربناهای آنها و بهره گیری از آنها، با هدف - ارتقاء کیفی و افزایش کمّی تولید ملّی -بالا بردن درجه ساخت داخل تا محصول نهایی -حمایت از تجاری سازی فناوری محصول و بهره گیری از جذب و انتقال دانش فنی و فناوری های روز و ایجاد نظام ملّی نوآوری مد مظر است .
گسترش اقتصاد دانش بنیان با تأکید بر توسعه مؤلفه های اصلی آن، از جمله: زیر ساخت های ارتباطی، زمینه های تسهیل تبدیل دستاوردهای پژوهش به فناوری و گسترش کاربرد آن، حمایت قانونی از حقوق اشخاص حقیقی و حقوقی و مرتبط کردن بخشهای علمی و پژوهشی با بخشهای تولیدی کشور هم باید مورد توجه باشد.
حمایت از تولید محصولات با ماهیت راهبردی مورد نیاز مصارف عمومی یا بخش تولید کشور ؛
تکمیل زنجیره تولید از مواد خام تا محصولات نهایی با رعایت اصل رقابت پذیری و فاصله گرفتن از خام فروشی در بازه زمانی معین ؛ حمایت از تولید محصولاتی که عرضه رقابتی آنها با خالص ارز آوری مثبت یا خالص ارزبری منفی همراه باشد ؛ مدیریت منابع ارزی با تأکید بر تأمین نیازهای تولید ملی و کارآفرینی، و ثبات ارزش پول ملّی؛ وبهبود فضای کسب و کار با هدف افزایش تولید ملّی و اصلاح زمینه های فرهنگی، قانونی، اجرایی و اداری هم می تواند در حمایت و رونق تولید ملی موثر باشد.
بحران های مالی ، اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی غرب نشان داده است که اقتصاد خود اتکا تنها تضمین کننده موفقیت در توسعه و پیشرفت محسوب می شود ؛ به زوری که حتی کشورهای اروپایی از هم اکنون به فکر تغییر ساختارهای اقتصادی خود به سوی الگوی متکی بر بازار داخلی هستند و در فکر رونق تولید ملی و حمایت از سرمایه و کار و منابع بومی خودشان هستند.